Rodzinne postępowanie informacyjne – co to jest i na czym polega?

Rodzinne postępowanie informacyjne to jeden z elementów projektu Ministerstwa Sprawiedliwości wprowadzającego zmiany w prawie rozwodowym. Głównym celem wdrożenia tej procedury ma być znaczące zmniejszenie liczby rozwodów w Polsce poprzez doprowadzanie w ten sposób do pojednania małżonków mających wspólne dzieci lub przynajmniej do ugody między nimi w najbardziej spornych obszarach. Rodzinne postępowanie informacyjne ma dotyczyć tylko rodziców małoletnich dzieci, którzy podejmują decyzję o rozstaniu. Na czym dokładnie ma polegać i jak przebiegać? 

Projekt zmian w rozwodach obejmujący instytucję rodzinnego postępowania informacyjnego ma już dość długą i burzliwą historię. Pierwotna wersja zakładająca przeprowadzenie obowiązkowego rodzinnego postępowania informacyjnego jeszcze przed rozwodem nie uzyskała powszechnej akceptacji ani pozytywnych opinii samego środowiska prawniczego. Na skutek tego projektodawca zmienił zamysł i w obecnej wersji nowelizacji ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw rodzinne postępowanie informacyjne nie funkcjonuje już jako to, które poprzedza wszczęcie sprawy o rozwód lub formalną separację, ale jako postępowanie mające miejsce dopiero po złożeniu pozwu rozwodowego (lub wniosku o separację) przez rodzica małoletniego dziecka.

Przeczytaj też: Jakie zmiany w prawie rozwodowym szykują się w 2022 roku >>

Kto uczestniczy w rodzinnym postępowaniu informacyjnym

Proponowane zmiany w prawie rozwodowym zakładają, że w rodzinnym postępowaniu informacyjnym mają uczestniczyć obie strony sprawy rozwodowej, to jest powód/powódka i pozwany/pozwana (czyli rozwodzący się rodzice małoletnich dzieci) oraz wyznaczony przez sąd mediator, który takie postępowanie ma prowadzić. Rolą mediatora jest doprowadzenie do pojednania małżonków lub przynajmniej do ugody między innymi w kwestiach warunków rozwodu, sprawowania opieki nad wspólnymi dziećmi, miejsca ich zamieszkania czy wreszcie także alimentów. Z założenia ma to usprawnić przebieg spraw rozwodowych, łagodzić konflikty i zmniejszać u dzieci rozwodzących się rodziców poziom stresu związany z tym zdarzeniem. Za mediacje prowadzone w ramach opisywanego postępowania strony nie płacą.

Jak przebiega rodzinne postępowanie informacyjne

W trakcie rodzinnego postępowania informacyjnego strony mają zostać pouczone o skutkach rozpadu małżeństwa – w aspekcie indywidualnym i społecznym oraz – w szczególności – w kontekście negatywnego wpływu rozwodu rodziców na ich wspólne małoletnie dzieci. Małżonkowie mają być również poinformowani o działaniach, które można/warto podjąć w celu utrzymania związku lub doprowadzenia do ugody w kwestiach najbardziej konfliktowych (różne formy mediacji, terapia rodzinna etc.). Taki przebieg postępowania ma uchronić małżonków przed podejmowaniem zbyt pochopnych decyzji o rozstaniu.

Przeczytaj też: Przesłanki rozwodu w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym >>

Ile trwa rodzinne postępowanie informacyjne

Minimalny czas trwania rodzinnego postępowania informacyjnego przewidziany w nowelizacji ustawy to miesiąc. W razie potrzeby czy konieczności, o ile obie strony zgłoszą zgodny wniosek w tym zakresie, może być ono wydłużone maksymalnie do pół roku.

Kiedy rodzinne postępowanie informacyjne nie jest obowiązkowe

Rodzinne postępowanie informacyjne ma być obligatoryjnym elementem rozwodu tylko w przypadku małżonków posiadających wspólne małoletnie dzieci. Od tej zasady również są jednak wyjątki. Postępowanie nie jest bowiem przewidziane w przypadku, gdy jedna ze stron jest prawomocnie skazana lub ma przedstawione zarzuty – chodzi o przestępstwa popełniane umyślnie na szkodę drugiej strony (żony albo męża) lub dziecka (dzieci). Najczęściej są to te przypadki małżeństw, w których dochodzi na przykład do znęcania się nad rodziną.

***

Na ten moment (maj 2022) nie wiadomo jeszcze, kiedy proponowane przez projektodawcę zmiany w rozwodach mogą być procedowane w parlamencie, a tym bardziej wejść w życie. Jeśli nowelizacja zapisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w tym zakresie przejdzie cały konieczny proces legislacyjny, zacznie obowiązywać po sześciu miesiącach od ogłoszenia nowego brzmienia ustawy.

Jeśli masz pytania lub wątpliwości związane z tym tematem, jesteś w trakcie rozwodu, czekają Cię mediacje lub z jakiegoś powodu obawiasz się zmian w prawie rozwodowym i potrzebujesz porady, skontaktuj się naszym prawnikami – konkretnie i szybko rozwiążą Twój problem.